Çocuklarımızın doğum anından yetişkinlik dönemine kadar psikolojik gelişimi için nelere dikkat etmeliyiz, gelişimlerinde en önemli faktörler neler, doğru iletişim kurmanın önemi nedir? Hepsi ve daha fazlasını Çocuk Gelişimci Eda Arıcı, keyifli sohbetiyle sunucumuz Nesrin İçli’nin sorularını yanıtladı…
Nesrin İçli: Çocuk yetiştirme sürecinde ebeveynin rolü nedir?
Eda Arıcı: Ebeveynin rolü aslında çocuğun doğduğu andan itibaren hayatına doğrudan etkileyen en önemli faktör. Doğum öncesi dönemin esasında annenin psikolojik durumu, kullandığı herhangi bir madde veya farklı şeyler çocuğun psikolojik olarak etkilenme sürecini doğum öncesi dönemden başlatmış oluyor. Haliyle doğum sırasında komplikeler oluştuğunda bebek zarar görebilir. Çocuğun gelişiminde ilerlemenin fırsatını sunan, çocuğa birey gibi hissettiren, çocuğun temellerini atan ailedir. O yüzden ailenin planlı gebelik dönemi bizim en önemsediğimiz nokta.
Çocuklarla doğru iletişim nasıl kurulur?
Birbirinden farklı faktörlerimiz mevcut ama öncelikli olarak güven temelli olması. Ailenin çocuk doğduğu andan itibaren çocuğuna şefkatini vererek büyütmesi çok önemli. Örneğin; çocuk anne veya baba ile iletişim halindeyken ailenin onu dinlemesi, o an bir işiniz varsa bile işinizi bırakıp çocuğa dönmemiz ve onun boy hizasına eğilip gözlerine bakmanız gerekiyor. İletişim sürecinde çocuğuna değerli olduğunu hissettirmesi gerekiyor.
Çocuklar saldırgan olmuyor böylece değil mi?
Tabii ki de çocukların sevgi dolu ortamda büyümesi bunun için önemli. Çocuklar büyüdükçe tabii ki bazı sınırlar koymamız gerekiyor ama aynı zamanda tutarlı davranmamız gerekiyor. Anne veya baba herhangi bir davranış için ilk önce hayır daha sonrasında evet dediği zaman burada esneklik oluyor. Böylelikle ebeveynler kendi isteklerine göre çocuğun davranışlarını yönlendirmeye kalktığında bir tutarsız davranış olduğu için çocukta bu durumda ne yapacağını maalesef bilemiyor.
Oyunun çocuğun hayatındaki rolü nedir?
Oyun, aslında çocuğun işidir. Çocuğu gözlemleyebileceğimiz ve hakkında ön bilgi sağlayabilecek en doğal yoldur. Çocuk için doğal bir ortamdır. Hatta oyun terapisi diye yöntem var. Oyun; çocuğun bilişsel gelişimini, dil gelişimini, motor gelişimini ve öz bakım gelişimini doğrudan etkiler. Özellikle okul öncesi dönemde çocuğa doğrudan didaktik olarak öğrenim verilmesi doğru değildir. Oyun bu noktada çocukların hem eğlenerek öğrenmesi hem birçok alan ile eşgüdümlü olarak faaliyete girmesini sağlıyor.
Ergenlik döneminde anne baba tutumlarının çocuğun hayatında nasıl bir oynar?
Çocuklar ergenlik dönemine geldiği o anda kimliğini bulma aşamasında olduğu için “Ben kimim, ne yapmalıyım?” gibi kendi kendine bu tip sorular sorar. Vücudu da fizyolojik olarak geliştiği için kendinde uyum adapte süreci mevcuttur. Diğer yandan çocuklar büyüdüğü için duyguları bir anda patlıyor. Kendi arasında sıkışıp kalmış olabilir. Ebeveynlerin bu dönemde çocuklarla iletişim kurarken onlarla empati yapması ve anlayışlı olması gerekiyor. Çocuğun kendisi dünya ile savaş içerisinde ve ailenin kendisini anlamadığını düşünüyor.
